Zijn er nou heel veel muggen met die nattigheid?

Over dat alles en meer geeft expert Felix Hol uitleg. Hol is als wetenschapper verbonden aan de Radboudumc in Nijmegen. Hij onderzoekt muggen.

Warm weer en veel water, is er al sprake van een explosie van muggen? "Dat zou je verwachten, maar er is nog niets over te zeggen", vertelt Hol. "Al gaan we de komende dagen waarschijnlijk meer muggen zien. Ik was laatst bij een vriend in de tuin en daar zag ik veel muggenlarven zwemmen in stilstaand water. Bijvoorbeeld bloempotten die volgeregend zijn."

"Met de lekkere temperatuur van nu zullen die larven snel groeien en komen eitjes snel uit", vervolgt de expert. "Maar het is nu nog te vroeg om te weten of het er echt heel veel gaan zijn."

Bij Omroep Gelderland komen berichten binnen dat mensen grote muggen spotten in de provincie. Wat vindt Hol hier van? "Ik heb zelf toevallig onlangs ook al een behoorlijke grote mug gezien. Als onderzoeker vind ik dat natuurlijk leuk. Maar er zijn verschillende soorten in Nederland en het kan zijn dat mensen gewoon een grote soort zien."

Het kan een andere oorzaak hebben: "Dat heeft te maken met hoe een mug zich ontwikkelt. In ideale omstandigheden, dus met temperaturen van boven de 25 graden, doet een larve er een dag of zeven over om een mug te worden. Nu, met die koudere nachten, duurt dat nog iets langer. En als het langer duurt, transformeert de larve dus trager. Maar hij groeit wel. Dan is de uiteindelijke mug dus groter. En in die periodes zie je grotere muggen. Bij dertig graden zijn de muggen dus kleiner dan bij twintig graden. Als je dan kijkt naar het weer dat we gehad hebben de afgelopen periode, kan het dus zeker kloppen dat er nu grote muggen zijn."

"Als het trouwens te koud is, gaan de larven dood en zie je veel minder muggen", voegt de wetenschapper er nog aan toe.

Zorgen die grotere muggen dan ook voor grotere bulten? "Daar is geen sluitend bewijs voor. Ik denk zelf van niet. Zelfs bij een grotere mug is het naaldje nog steeds heel dun. Daar komt bij dat een muggenbult een reactie is op het speeksel dat de mug in je spuit. Dat spul zorgt ervoor dat je bloed niet stolt en het onderdrukt het immuunsysteem. De muggenbult en de jeuk is een reactie van je lichaam op dat speeksel. De grotere mug heeft volgens mij niet veel meer speeksel."

Felix Hol is als muggenexpert bekend van het opvallende Lowlands-onderzoek van afgelopen zomer. Wetenschappers waren op dat terrein met een lab vol kooien met muggen. Festivalgangers mochten een arm tegen de kooi aanhouden en moesten een vragenlijst invullen. Uiteraard was de constructie zo dat de muggen de vrijwilligers niet konden steken. Doel was om te kijken waar muggen nou echt op af komen.

"Dat was heel vet", reageert Hol. "Er deden wel 500 mensen mee." Maar zijn de conclusies er al? "Nog niet, we zijn heel druk met de analyses. Er kunnen nu nog wel dingen veranderen. Maar we zien al wel forse verschillen in aantrekkingskracht. Op sommige mensen vlogen de muggen echt af, terwijl ze andere mensen juist afstotelijk vonden."

De onderzoekers keken onder meer naar verschillen in temperatuur, het gebruik van drugs en alcohol, maar ook naar huidtypen. "Mensen hebben verschillende bacteriën op de huid. Wat vindt een mug er van als je niet doucht? Dat onderzoeken we."

Wil de onderzoeker ook niet een klein tipje van de sluier oplichten. "Liever niet", zegt hij al denkend. "Maar vooruit. We merken dat drugsgebruikers aantrekkelijker zijn voor muggen dan mensen die niet gebruiken. Daar ga ik verder nog niet op in. Ook zien we grote verschillen in wat mensen ervaren en wat we meten."

Dat verdient een uitleg. "Soms zeggen mensen: 'Ik trek altijd meer muggen aan dan m'n vrienden', maar dan blijkt dat in de praktijk helemaal niet zo te zijn. Mensen die in de vragenlijst zeggen veel muggen aan te trekken, deden dat in het experiment lang niet altijd. Waarschijnlijk hebben die ervaringen meer te maken met hoe gevoelig ze zijn voor de prikken en hoeveel ze zich aantrekken van al die jeuk. De ervaring is niet hetzelfde als de biologie."

En wat merken de muggen er van als ze iemand prikken die drank of drugs op heeft? Raakt een mug onder invloed? "Dat weet ik niet. We lieten de vrijwilligers niet prikken. Je zou kunnen uitrekenen hoeveel alcohol een mug binnen krijgt. Maar we weten niet hoe gevoelig muggen daarvoor zijn. Dat zouden we in een lab moeten onderzoeken."

Tot slot de tips. Wat moeten mensen doen als ze willen voorkomen dat er veel muggen in hun nabijheid zijn? "Al het water omkieperen, denk aan emmers en die bloempotten. Maar ook volgelopen dakgoten en dat soort plekken. Vraag buren hetzelfde te doen. Anders blijft de overlast. Een regenton is bijvoorbeeld een uitstekende plek voor muggen om met velen in te groeien."

"En anders werkt smeren altijd, bijvoorbeeld met DEET. Hetzelfde geldt voor lange kleding aantrekken. En eventueel helpt een citroenkaarsje aansteken ook wel een beetje", besluit Hol.